Nu duurzaamheid steeds belangrijker wordt in de voedingsindustrie, stappen veel producenten en merken over op duurzame voedselverpakkingen om te voldoen aan de groeiende vraag van consumenten. De vraag naar plantaardige verpakkingen en biologisch afbreekbare materialen is groot.
Voor restaurants, retailers en private label-merken laten duurzame verpakkingen zien dat zij waarde hechten aan het milieu. Het trekt kopers aan die bewust kiezen voor duurzaamheid. Toch worden de risico’s vaak over het hoofd gezien, vooral wanneer de verpakking direct in contact komt met voedsel.
Ondanks de goede bedoelingen kunnen duurzame voedselverpakkingen echte uitdagingen met zich meebrengen, zoals besmetting, beperkte houdbaarheid, slechte barrière-eigenschappen en onduidelijke regelgeving. Bedrijven in de B2B-voedingssector, waaronder inkopers van ingrediënten of voorverpakte voedingsmiddelen, moeten deze risico’s goed afwegen bij het kiezen van natuurlijke voedselverpakkingen of zero waste-verpakkingsopties.
Duurzame voedselverpakkingen zijn verpakkingen die minder schadelijk zijn voor het milieu. Voorbeelden hiervan zijn:
Deze materialen worden vaak gebruikt in duurzame voedselverpakkingen voor restaurants, winkelmerken en leveranciers van ingrediënten. Toch zijn niet al deze materialen geschikt voor direct contact met voedsel, vooral niet bij industriële toepassingen of producten met een lange houdbaarheid.
Zero waste-verpakkingen zijn ontwikkeld om vanaf het begin afval te verminderen. Ze maken gebruik van herbruikbare en composteerbare materialen die helpen om afval buiten de stortplaats te houden. Deze aanpak is gunstig voor het milieu en spreekt consumenten aan die waarde hechten aan milieuvriendelijke alternatieven.
Natuurlijke voedselverpakkingen gebruiken materialen zoals bamboe en palmbladeren. Deze zijn hernieuwbaar, biologisch afbreekbaar en vaak composteerbaar. Ze vormen een duurzamer alternatief voor traditionele verpakkingen.
Een belangrijk risico bij duurzame voedselverpakkingen is chemische migratie. Dit gebeurt wanneer materialen van gerecyclede of plantaardige verpakkingen resten bevatten van inkten, lijmen of vorige toepassingen. Deze stoffen kunnen in voedsel trekken, vooral bij droge of vette producten zoals noten, granen, oliën of proteïnepoeders.
Voor merken die aan andere bedrijven verkopen (B2B), is dit een serieus probleem. Het kan gevolgen hebben voor zowel de volksgezondheid als de productkwaliteit en naleving van wetgeving. Sommige duurzame verpakkingsmaterialen zijn onvoldoende getest op langdurig gebruik, vetrijke voedingsmiddelen of logistieke omstandigheden. Zonder de juiste barrières kunnen deze verpakkingen het product schaden.
Een veelvoorkomend probleem bij recyclebare voedselverpakkingen, vooral papier en karton, is de aanwezigheid van MOSH (Minerale Olie Verzadigde Koolwaterstoffen) en MOAH (Minerale Olie Aromatische Koolwaterstoffen). Deze stoffen kunnen afkomstig zijn van drukinkten of tijdens het recyclingproces worden opgenomen.
MOSH kan zich opstapelen in het lichaam en MOAH wordt gezien als mogelijk kankerverwekkend. Instanties in Europa, zoals EFSA en Duitse autoriteiten, wijzen op deze risico’s, vooral wanneer deze stoffen in voedsel kunnen migreren.
Natuurlijke voedselverpakkingen gemaakt van gerecyclede materialen mogen alleen in contact komen met voedsel als ze voorzien zijn van gecertificeerde barrières die migratie voorkomen.
Veel duurzame verpakkingsmaterialen beschermen minder goed dan conventioneel plastic. Een plastic zak houdt zuurstof, vocht en UV-licht beter tegen dan een biologisch afbreekbare folie of composteerbare tray.
Wanneer een verpakking onvoldoende bescherming biedt, bederft het voedsel sneller, neemt het vocht op of oxideert het. Dit is vooral een probleem bij bulkproducten of producten met een lange houdbaarheid. De verpakking moet in elk geval langer meegaan dan de houdbaarheid van het voedsel zelf. Zo niet, dan leidt het tot meer afval, kwaliteitsproblemen of zelfs product recalls.
Zero waste-verpakkingen moeten hun functie blijven vervullen: voedsel beschermen en vers houden. Als dat niet lukt, kosten ze uiteindelijk meer in verspilling dan ze besparen in emissies.
De vraag naar duurzame verpakkingen groeit wereldwijd, maar de regels voor nieuwe materialen zijn niet overal hetzelfde. In de EU geldt Verordening 1935/2004 voor materialen die met voedsel in contact komen. Toch hebben veel composteerbare of bio-gebaseerde folies geen volledige testgegevens. In de VS geeft de FDA richtlijnen, maar niet alle fabrikanten van duurzame voedselverpakkingen volgen deze correct bij verkoop in meerdere landen.
Het gebrek aan duidelijke informatie bemoeilijkt het werk van exporteurs en private label-merken, vooral bij verkoop in meerdere markten. Zelfs goedbedoelde duurzame voedselverpakkingen kunnen dan tot problemen leiden als de veiligheid niet voldoende onderbouwd is.
Veel voedingsbedrijven ontdekken te laat dat zogenaamde “duurzame” verpakkingen niet altijd praktisch zijn. Biologisch afbreekbare verpakkingen kunnen instabiel worden bij zeer hoge of lage temperaturen. Composteerbare bakjes reageren soms slecht op vet of vocht. Sommige plantaardige verpakkingen worden zwak in droge omgevingen of vallen uiteen vóór gebruik.
Deze problemen zijn nog groter bij grootschalige verzending, lange opslag of wereldwijde ketens. Voor producenten en co-packers kunnen de kosten van falende verpakkingen veel hoger zijn dan de milieuvoordelen.
Om duurzame voedselverpakkingen veilig en effectief te gebruiken, moeten fabrikanten en inkopers:
Op Nutrada vind je gecontroleerde verpakkingsleveranciers en co-packers die zich richten op zowel duurzaamheid als voedselveiligheid. Zo help je jouw merk milieudoelen te bereiken én te voldoen aan regelgeving.
Veel fabrikanten bieden verschillende duurzame verpakkingsopties aan, afgestemd op uiteenlopende zakelijke behoeften. Samenwerken met deze leveranciers geeft toegang tot de nieuwste materialen en technologieën.
Voorbeelden van bekende producenten van duurzame voedselverpakkingen: